Zorunlu BES Nasıl İptal Edilir?

Türkiye’de 2017 yılında yürürlüğe giren ve çalışanları kapsayan Otomatik Katılım Sistemi (OKS), bilinen adıyla Zorunlu Bireysel Emeklilik Sistemi (BES), çalışanların emeklilik dönemlerinde ek gelir elde etmelerini sağlamayı amaçlayan bir uygulamadır. İşverenler aracılığıyla maaşlardan belirli bir oranda kesinti yapılarak BES’e yönlendirilen bu sistem, başlangıçta zorunlu olsa da, çalışanlara cayma hakkı sunmaktadır. Peki, Zorunlu BES iptali nasıl yapılır, cayma süreci ve şartları nelerdir? Bu yazımızda, Otomatik Katılım Sistemi’nden ayrılmak isteyen okuyucularımız için doğru ve net bilgilerle kapsamlı bir rehber sunacağız. Unutulmamalıdır ki, sistemden ayrılmak yerine kalmayı tercih edenlere devlet katkısı ve başlangıçta ek teşvikler sağlanmaktadır. 💸

1. Zorunlu BES (Otomatik Katılım Sistemi – OKS) Nedir?

Zorunlu Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) veya resmi adıyla Otomatik Katılım Sistemi (OKS), 45 yaş altı tüm sigortalı çalışanların, işverenleri aracılığıyla Bireysel Emeklilik Sistemi’ne (BES) otomatik olarak dahil edilmesini öngören bir uygulamadır. Bu sistemin temel amacı, çalışanların emeklilik dönemlerinde mevcut sosyal güvenlik gelirlerine ek olarak ikinci bir gelir kaynağı oluşturarak refah seviyelerini artırmaktır.

Sistem, ilk olarak 2017 yılında büyük işletmelerle başlayıp kademeli olarak tüm işyerlerine yayılmıştır. Çalışanların brüt maaşlarından belirli bir oranda (genellikle %3) kesinti yapılarak belirlenen emeklilik şirketine aktarılır. Bu kesinti, çalışanların bireysel emeklilik hesaplarında birikmeye başlar.

Neden Uygulandı?

• Ek Emeklilik Geliri: Emeklilik döneminde daha rahat bir yaşam sürmek için ek birikim oluşturma.
• Tasarruf Alışkanlığı: Bireylerde düzenli tasarruf alışkanlığı kazandırma.
• Devlet Katkısı Teşviki: Katılımcıların birikimlerine devlet katkısı (genellikle %30) sağlayarak tasarrufu teşvik etme.

2. Zorunlu BES’ten Cayma Hakkı ve Süresi ⏳

Otomatik Katılım Sistemi’ne dahil edilen çalışanlar için sistem “zorunlu” olsa da, katılımcıların belirli bir süre içinde sistemden ayrılma, yani cayma hakkı bulunmaktadır. Bu hak, çalışanların iradelerine aykırı bir zorunluluk olmaması adına tanınmıştır.

Cayma Süresi: Çalışanlar, Otomatik Katılım Sistemi’ne dahil edildiği tarih veya ilk maaşından kesintinin yapıldığı tarihi takip eden iki ay (60 gün) içinde cayma haklarını kullanabilirler. Bu 60 günlük süre, katılımcı için oldukça önemlidir çünkü bu süre içinde sistemden çıkılmazsa, kişi otomatik olarak sistemde kalmayı kabul etmiş sayılır.

Cayma Süreci Nasıl Başlar? İşvereniniz tarafından bir emeklilik şirketine dahil edildiğinizde, emeklilik şirketi size SMS, e-posta veya mektup yoluyla bilgilendirme yapar. Bu bilgilendirme, cayma sürenizin başlangıcını işaret eder.

Cayma Hakkının Kullanımı: Cayma hakkınızı kullanmak için, dahil edildiğiniz emeklilik şirketinin belirlediği kanalları kullanmanız gerekmektedir. Bu kanallar genellikle şunlardır:

• İnternet Sitesi: Emeklilik şirketinin online işlem merkezi veya cayma başvuru formu.
• Çağrı Merkezi: Emeklilik şirketinin müşteri hizmetleri telefon numarası.
• Mobil Uygulama: Emeklilik şirketinin mobil uygulaması üzerinden cayma işlemi.
• Yazılı Başvuru: Emeklilik şirketine gönderilecek imzalı bir dilekçe veya başvuru formu.

Belirtilen süre içinde cayma hakkınızı kullandığınızda, yapılan kesintiler ve varsa fon getirileri, başvuru tarihinden itibaren 10 iş günü içinde size iade edilir.

3. Zorunlu BES İptali Nasıl Yapılır? Adım Adım Rehber 🚶‍♀️🚶‍♂️

Zorunlu BES iptali süreci oldukça basittir, ancak doğru adımları takip etmek önemlidir:

Adım 1: Hangi Emeklilik Şirketine Dahil Olduğunuzu Öğrenin İlk olarak, işvereniniz tarafından hangi emeklilik şirketine dahil edildiğinizi öğrenmeniz gerekmektedir. Bu bilgi size işvereniniz tarafından veya emeklilik şirketinden gelen ilk bilgilendirme mesajında (SMS veya e-posta) yer alır. Eğer bulamıyorsanız, iş yerinizin insan kaynakları departmanından destek alabilirsiniz.

Adım 2: Emeklilik Şirketinin Cayma Kanallarını Belirleyin Her emeklilik şirketinin cayma işlemleri için farklı kanalları olabilir. Genellikle şu yöntemler kullanılır:

• Online İşlem Merkezi: Emeklilik şirketinin web sitesine girerek, TC kimlik numaranız ve cep telefonu numaranızla giriş yapabilir, cayma seçeneğini bulabilirsiniz.
• Müşteri Hizmetleri Çağrı Merkezi: Emeklilik şirketinin müşteri hizmetleri numarasını arayarak, sesli yanıt sisteminden veya direkt müşteri temsilcisinden yardım alarak cayma talebinizi iletebilirsiniz. Telefon görüşmesinde kimlik doğrulama adımları olacaktır.
• Mobil Uygulama: Emeklilik şirketinin mobil uygulamasını indirerek, uygulama içindeki ilgili bölümden cayma işlemini gerçekleştirebilirsiniz.
• Yazılı Başvuru: Bazı durumlarda, emeklilik şirketinin web sitesinden cayma dilekçesi örneği indirerek veya serbest formatta bir dilekçe yazarak, imzalayıp şirketin faksına veya e-posta adresine göndermeniz gerekebilir. Bu yöntemi kullanacaksanız, evrakların ulaştığından emin olmak için takip etmeniz faydalı olacaktır.

Adım 3: Cayma Süresi İçinde Başvurun Yukarıda belirtildiği gibi, ilk maaşınızdan kesinti yapıldığı tarihten itibaren 60 gün (iki ay) içinde cayma hakkınızı kullanmanız gerekmektedir. Bu süreyi kaçırırsanız, sistemden çıkış hakkınızı kaybedersiniz.

Adım 4: Paranızın İadesini Takip Edin Cayma talebiniz onaylandıktan sonra, maaşınızdan kesilen katkı payları ve varsa fon getirileri, yasal olarak 10 iş günü içinde belirteceğiniz banka hesabına iade edilir. Bu süreci banka hesap dökümünüzden veya emeklilik şirketinin online işlem merkezinden takip edebilirsiniz.

4. Caydıktan Sonra Tekrar Sisteme Dahil Olma Durumu 🔄

Zorunlu BES iptali yapan kişiler, sistemden tamamen ayrılmış olurlar. Ancak, ilerleyen dönemlerde tekrar sisteme dahil edilme durumları söz konusu olabilir:

• Yeni Bir İşyerine Başlama: Eğer farklı bir işyerinde çalışmaya başlarsanız ve o işyeri de Otomatik Katılım Sistemi kapsamında ise, yeni işvereniniz sizi tekrar BES’e dahil edebilir. Bu durumda, yine 60 günlük cayma hakkınız olacaktır.
• Kanun Değişiklikleri: Mevzuatta yapılacak olası değişiklikler, belirli koşullar altında daha önce caymış kişilerin tekrar sisteme dahil edilmesini öngörebilir.

5. Zorunlu BES’ten Ayrılmanın Dezavantajları ve Devlet Katkısı Fırsatı 🎁

Zorunlu BES iptali yapmadan önce, sistemde kalmanın sunduğu avantajları ve ayrılmanın potansiyel dezavantajlarını iyi değerlendirmek önemlidir.

Sistemde Kalmanın Avantajları:

• %30 Devlet Katkısı: En büyük avantajlardan biri, ödediğiniz her katkı payı için devletin %30 oranında ek katkı sağlamasıdır. Örneğin, aylık 100 TL öderseniz, devlet sizin adınıza 30 TL daha yatırır. Bu, hiçbir banka mevduat hesabının veya yatırım aracının kısa sürede sağlayamayacağı kadar yüksek bir getiri oranıdır.
• Başlangıç Devlet Katkısı (1000 TL): Sisteme ilk defa katılan ve cayma hakkını kullanmayan katılımcılara, bir defaya mahsus olmak üzere 1.000 TL ek devlet katkısı ödenir. Bu tutar, hesabınıza otomatik olarak yansır.
• Fon Getirisi: Birikimleriniz, seçtiğiniz fonlarda profesyonel fon yöneticileri tarafından değerlendirilir. Bu fonlar, piyasa koşullarına göre getiri sağlayabilir.
• Vergi Avantajları: Emeklilik döneminde toplu para veya emekli maaşı alırken, sistemde kaldığınız süreye bağlı olarak vergi avantajları sağlanabilir.
• Otomatik Tasarruf: Maaşınızdan otomatik kesinti yapıldığı için, düzenli birikim yapma alışkanlığı kazanmanızı sağlar ve tasarrufu disipline eder.
• Emeklilik Dönemi Güvencesi: Sosyal güvenlik sistemine ek olarak, emeklilikte daha yüksek bir gelir elde etme potansiyeli sunar.

Sistemden Ayrılmanın Dezavantajları:

• Devlet Katkısından Feragat: Cayma hakkınızı kullandığınızda, birikimlerinize eklenen %30 devlet katkısından ve 1.000 TL’lik başlangıç katkısından feragat etmiş olursunuz. Bu, uzun vadede ciddi bir getiri kaybı anlamına gelebilir.
• Tasarruf Disiplini Kaybı: Otomatik kesinti avantajından mahrum kalacağınız için, kendi başınıza düzenli tasarruf yapma disiplinini sürdürmeniz zorlaşabilir.
• Enflasyona Karşı Koruma Eksikliği: Eğer birikimlerinizi başka bir yatırım aracına yönlendirmezseniz, paranızın enflasyon karşısında değer kaybetme riski artar.

6. Zorunlu BES mi, Gönüllü BES mi? Farkları Neler? 🤔

Zorunlu BES (Otomatik Katılım Sistemi) ile Gönüllü Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) arasında bazı temel farklılıklar bulunmaktadır:

• Katılım: Zorunlu BES’e çalışanlar işverenleri aracılığıyla otomatik olarak dahil edilirken, Gönüllü BES’e kişiler kendi istekleriyle ve istedikleri bir emeklilik şirketinden başvurarak katılırlar.
• Cayma Hakkı: Zorunlu BES’te 60 günlük cayma hakkı varken, Gönüllü BES’te böyle bir zorunlu cayma süresi bulunmaz, ancak istediğiniz zaman ara verme veya çıkış hakkınız vardır.
• Katkı Payı Belirleme: Zorunlu BES’te katkı payı genellikle brüt maaşın %3’ü olarak belirlenir ve işveren tarafından kesilirken, Gönüllü BES’te kişi istediği miktarda (asgari bir tutar olabilir) düzenli ödeme yapabilir.
• Başlangıç Devlet Katkısı: Zorunlu BES’te 1.000 TL’lik başlangıç devlet katkısı bulunurken, Gönüllü BES’te böyle bir ek katkı yoktur.

Sonuç: Karar Sizin, Bilinçli Olun! ✅

Zorunlu BES iptali kararı, tamamen kişisel finansal durumunuza, gelecek hedeflerinize ve risk algınıza bağlıdır. Sistemden ayrılmak, maaşınızdan yapılan kesintileri durduracak ve paranızı geri almanızı sağlayacaktır. Ancak, bu kararın beraberinde getireceği %30 devlet katkısı kaybı ve 1.000 TL başlangıç katkısı gibi önemli finansal avantajlardan feragat etmek anlamına geldiğini unutmamak gerekir.

Eğer kısa vadede nakit ihtiyacınız yoksa ve uzun vadeli birikim hedefiniz varsa, Otomatik Katılım Sistemi’nde kalmak, özellikle devlet teşvikleri sayesinde oldukça cazip bir seçenek olabilir. Ancak, bu parayı daha iyi değerlendireceğinize inandığınız farklı bir yatırım aracınız varsa veya finansal olarak zorlanıyorsanız, cayma hakkınızı kullanabilirsiniz. Kararınızı vermeden önce, emeklilik şirketinizle iletişime geçerek detaylı bilgi almak ve finansal danışmanlık almak, doğru bir adım olacaktır. Geleceğiniz için en iyi kararı verdiğinizden emin olun! ✨